Hristiyanlığın İnanç Esasları
Teslis
Hristiyanlar, Baba, Oğul ve Kutsal Ruh adı altında üç kişilikte tek bir Tanrı’nın varlığına inanırlar. Bu sisteme göre Baba, evreni yaratmış; Tanrının kelamı kabul edilen Oğul, insanların asli günahına kefaret olarak kendini çarmıhta feda etmiş ve Kutsal Ruh ise ilahi sevgiyi insanların kalbine yerleştiren manevi bir güç olarak tanımlanmıştır. Hristiyanlar bu formüle, üçlükte birlik veya birlikte üçlük demektedirler. Hristiyanlara göre Tanrı, Baba, Oğul ve Kutsal Ruh’un birleşimi olan mürekkeb bir Tanrıdır. İnancın bu karışık yapısı nedeniyle, akılla kavranamayacağı ve ancak iman edilmesi gereken bir sır/ gizem olduğu dile getirilir. Nitekim ilk dönem Hristiyan teologlardan Tertullian (ö. 220) ‘saçma olduğu için inanıyorum’ diyerek, teslisin bir gizem olduğuna işaret etmiştir.
Bu inançla ilgili Kur’an-ı Kerim, Allah’ın (c.c.) üç veya üçün biri kabul edilmesini ve Allah’a (c.c.) oğul isnat edilmesini56 eleş- tirmiş ve bunların, Hz. İsa’nın tebliğine aykırı düştüğünü belirtmiştir. Ayrıca Allah’ın (c.c.) mürekkeb/birleşik bir tanrı olduğu inancına, İhlas Suresi net bir tavır göstermiştir:
“De ki: O, Allah’tır, tektir. Allah Samed’dir. O’ndan çocuk olmamıştır (kimsenin babası değildir). Kendisi de doğmamıştır (kimsenin çocuğu değildir). O’nun hiçbir dengi yoktur.”
Kitab-ı Mukaddes, Eski Ahit ile Yeni Ahit’in birleşiminden oluşan Hristiyan Kutsal Kitap külliyatına denilir.
Eski Ahit, Kitab-ı Mukaddes’in hem Yahudiler hem de Hristiyanlarca kutsal kabul edilen külliyatına verilen isimdir. Yahudiler bu külliyata, Tanah ismini verip 24 kitaptan oluştuğunu kabul ederken; Katolikler 46, Protestanlar ise 39 kitaptan oluştuğunu belirtirler.
Yeni Ahid, Kitab-ı Mukaddes’in ikinci bölümü olup yalnızca Hristiyanlarca kutsal kabul edilen 27 kitaplık külliyata denilir. Yeni Ahit, 4 İncil, Resullerin İşleri, 21 Mektup (13’ü Pavlus’a ait) ve Vahiy kitabından oluşmaktadır.
bilgi
Kutsal Kitap
Hristiyanlığın kutsal kitap külliyatına, Kitab-ı Mukaddes denilir. Bu külliyat, Eski Ahit ve Yeni Ahit’ten oluşur. Katolikler, Eski Ahit’in 46, Yeni Ahit’in de 27 kitaptan oluşan listesini; Protestanlar ise Eski Ahit’in 39, Yeni Ahit’in de 27 kitaplık listesini kabul ederler.
Hristiyanlara göre Hz. İsa ne bir İncil yazmış ve de yazdırmıştır. Çünkü Hz. İsa, Tanrı’nın kelamı olarak kabul edildiği için vahyin bizzat kendisidir. Günümüzdeki İncil metinleri ise Hz. İsa ile ilgili havarilerin veya sonraki dönemde şifahen duyulan anlatıların bir araya getirilmiş hâlidir. Bu hususta Luka İncili’nin yazarı İncil metninin nasıl oluştuğunu şöyle aktarır:“Birçok kişi aramızda olup bitenlerin tarihçesini yazmaya girişmiştir. Nitekim başlangıçtan beri bu olayların görgü tanığı ve Tanrı sözünün hizmetkârı olanlar bunları bize iletmişlerdir. Ben de tüm bu olayları ta başından özenle araştırmış biri olarak bunları sana sırasıyla yazmayı uygun gördüm.”
Bu pasajdan da anlaşılacağı üzere bu metnin yazarı en iyi ihtimalle havarilerden sonraki kuşak olabilir. Hristiyan araştırmacıların da kabul ettiği üzere yazılan İncil metinleri, Markos yaklaşık 70; Matta ve Luka 90 ve Yuhanna İncili de 110’lu yıllarda kaleme alınmıştır. Ayrıca 27 kitaplık bu listenin dışında sahih (kanonik) kabul edilmeyen birçok İncil (Yakup, Yahuda İskaryot, Tomas İncili vb.) ve yazılar da (Barnaba’nın mektubu, Pavlus’un apokalipsesi vb.) bulunmaktadır.
Hristiyanlar, Hz. İsa’yı Tanrının kelamı şeklinde tanımladıklarından Tanrı tarafından indirilmiş bir İncil metninin olmadığını ifade ederler. Müslümanlar ise Allah’ın (c.c.), Hz. İsa’ya İncil adı verilen bir kitap indirdiğine inanırlar. Kur’an-ı Kerim bu hususu şöyle belirtir: “Meryem oğlu İsa’ya da içinde hidayet ve nur bulunan, kendinden önce gelmiş olan Tevrat’ı tasdik edici, takva sahipleri için bir yol gösterici ve bir öğüt olarak İncil’i verdik.”
Eski Ahid
Peygamberlik
Hristiyanlık, Yahudilerin Kutsal Kitabını ve burada geçen tüm peygamberleri kabul etmekle birlikte Hz. İsa’yı peygamber olarak görmezler. Zira o, Tanrının Kelamı, Oğlu olarak algılandığı için ona peygamberlikten çok daha üst bir statü verilmiştir.
Vahiy
Hristiyanlık, Hz. İsa’nın diğer peygamberlerde olduğu üzere bir vahiy aldığını kabul etmez. Zira Hz. İsa Tanrı Kelamı şeklinde tanımlandığı için vahyin bizzat kendisi olarak görülür. Böylece onun, tanrısallık yönü ön plana çıkartılır. Günümüz İncil metinleri ise, Hz. İsa’nın yaptığı işlere, söylediği iddia edilen sözlere ve havarilere nispet edilen metinlerdir. Kur’an-ı Kerim bu hususta, diğer peygamberlerde olduğu üzere Hz. İsa’ya kendinden önceki kitapları tasdik edici, insanlara yol gösterici ve hidayet kaynağı olan İncil isimli bir kitabın verildiğini ve bunun insanlara tebliğ edilmesinin emredildiğini söyler.
Kurtuluş
Âdem ve Havva’nın cennette işlediği günah nedeniyle tüm insanlığın günahkar olduğu şeklindeki asli günah doktrini, Hristiyanlığın en temel öğretilerinden biridir. Bu teoriyi ilk defa ortaya atan kişi de Pavlus’tur. Böylece Hristiyanlığa göre tüm insanlığa sirayet etmiş olan bu günahın affedilmesi için Tanrı, biricik Oğlu İsa’yı göndermiş ve o da çarmıhta ‘Tanrım, Tanrım! Neden beni terkettin?’
deyip acılar içinde çarmıhta can vererek insanların günahlarına kefaret olmuştur. Bu bağlamda Hristiyanlıkta kurtuluş, İsa’nın bu eylemine sadece iman etmeye dayanır.
İslamiyet ise kurtuluş noktasında kişinin iman ve amelinin birlikteliğini merkeze alıp başkasının günahının tüm insanlığa yüklenemeyeceğini söyleyerek kurtuluşun bireyselliğine dikkatleri çeker.
